7ICEES KONFERANSINDAKİ BİLDİRİMİZ
Urban-Scale Earthquake Risk Management Utilizing Structural Health Monitoring Technology
Özet. 2015 yılında Birleşmiş Milletler Afet Riskini Azaltma Konferansı'nda Sendai Afet Riskini Azaltma Çerçevesi'nin kabul edilmesiyle, daha dirençli kentler yaratmaya yönelik önemli bir adım atıldı. Yüksek sismik risk altındaki şehirler için risk yönetimi süreçlerinin uygulamasındaki en önemli boşluklar deprem öncesinde, deprem esnasında ve sonrasında yaşanan belirsizlikler ve kayıtlı verilerin eksikliğidir. Hayatın normal akışına hızlı bir şekilde dönülebilmesi, mevcut yapı stoğunun durumunun belirlenmesi, sismik risk ve sarsıntı haritalarının oluşturulması, afet koordinasyonu sırasında ve deprem sonrasında durumun hızlı bir şekilde değerlendirilmesi için gerçek zamanlı verilere ihtiyaç duyulmaktadır. Yapı Sağlığı İzleme (YSİ), inşaat mühendisliği yapılarının bütünlüğünün ve hasar durumunun deprem ve diğer yıkıcı etkenlere karşı sensörler yardımıyla gerçek-zamanlı olarak izlenmesine, analiz edilmesine ve raporlanmasına yarayan teknolojik karar destek sistemidir. YSİ'nin en yenilikçi kısmı, ultra hassas ivmeölçerler kullanılarak bir yapının ortam titreşimi altında gerçek zamanlı olarak dinamik olarak kimliklendirilmesinden kaynaklanmaktadır. Binanın karakteristik tepkisindeki ani değişim, genellikle yapısal bütünlük ve rijitlik kaybını ortaya koyan bir hasar göstergesi olarak kabul edilir. Karar vericileri, bina sahiplerini, mühendisleri ve afet yönetiminden sorumlu kişileri ölçüm sonuçları ile destekleyerek en hızlı, veriye dayalı yaklaşımı oluşturmak üzere binanın depremden hemen önceki ve sonraki dinamik tepkisini karşılaştırmak mümkündür. Her ne kadar YSİ çözümü son bina yönetmeliklerinde çoğunlukla yüksek binalar ve diğer kritik yapılar için benimsenmiş olsa da, genel olarak daha fazla sayıdaki düşük ve orta katlı eski binalar yüksek risk grubunda yer almaktadır. Bu binaları bir ila üç adet üç eksenli ultra duyarlı ivmeölçerle bile izlemek mümkündür. Bu, daha fazla sayıda binanın uygun maliyetle izlenmesine büyük bir fırsat verir. YSİ teknolojilerinin etkin kullanımıyla, felaketi veri odaklı bir şekilde yönetmek için gerekli olan ölçümleri gerçek zamanlı olarak elde etmek mümkündür. Bu çalışmada deprem risk yönetiminde kentsel dirençliliği ve etkinliği artırmak için üç bileşenli teknoloji tabanlı bütünsel bir yöntem önerilmektedir.